طراحی هوشمند و نظریه تکامل از نگاه فرانسیسکو جی آیالا

چکیده: نحوه شکل گیری جهان و موجودات زنده از دیرباز دغدغه فکری مهمی برای فلاسفه و دانشمندان بوده است. جستجوی منشاء حیات و علت پیچیدگی ها و شگفتی های عالم خلقت، گروهی از اندیشمندان و به خصوص اهل ایمان را بر آن داشت تا در جهت اثبات وجود یک عامل هوشمند و مافوق طبیعی در طراحی موجودات عالم استدلال کنند. از این رو برهان نظم و تقریرهای متنوعی از این برهان شکل گرفت که بیان می داشت پدیده های عالم خلقت نشان از وجود ناظمی باشعور دارد. در طی قرون متمادی نظریه ای که عاملی هوشمند و باشعور را مسئول طراحی عالم می دانست، داعیه ارائه بهترین تبیین برای نحوه شکل گیری عالم را داشت و مدافعان این نظریه در برابر نقدهای وارده بر آن مقاومت می کردند. اما با ظهور نظریه تکاملی داروین نه تنها ساختار اصلی برهان نظم بلکه اساساً وجود هر نوع طراح و طراحی در ساختار موجودات زنده زیر سوال رفت. چرا که نظریه تکامل وجود هر نوع اراده و طرح از پیش تعیین شده ای را در شکل گیری موجودات عالم نفی می کرد و جریانات طبیعی از جمله جهش و انتخاب طبیعی را عامل طراحی ساختار موجودات زنده معرفی می کرد. امروزه نظریه تکامل از وثاقت علمی بالایی برخوردار است. با این حال گروهی از اندیشمندان، تقریر جدیدی از برهان طرح و تدبیر در عالم را با تکیه بر یافته های علمی جدید ارائه نموده اند که با نام نظریه طراحی هوشمند(id ) شناخته شده است. این نوشتار با بیان نظریات یکی از معروفترین تکامل گرایان خداباور معاصر(فرانسیسکو آیالا) ضمن بیان اصول و پایه های اساسی نظریه تکامل و نظریه طراحی هوشمند، به نقد و بررسی آراء این اندیشمند می پردازد . واژگان کلیدی: نظریه تکامل داروین- نظریه طراحی هوشمند- انتخاب طبیعی-طرح- هدفمندی- علم - دین